Eerlijk, oprecht en rechtdoorzee. Oprechtdoorzee dus. Dát is Blauwdruk Dertien.
Mijn benadering
Presentiebenadering
Aansluiting zoeken bij wie de ander is met zijn of haar levensverhaal, gewoonten, verlangens, manieren van doen en daar je zorg op afstemmen. Wat goed is voor de één is niet altijd automatisch goed voor de ander. Niet alleen maar bezig zijn met de nodige praktische hulp en fysieke zorg maar alert zijn op wat mensen nog méér en vóóral nodig hebben: erkenning, waardering, gezien en gehoord worden. Trouw en aandachtig bij iemand blijven, ook als er geen problemen of oplossingen zijn. Alledaagse dingen doen, zoals samen een eindje lopen, de was vouwen, aardappels schillen, ergens heen gaan of samen praten. Hierdoor leer je mensen kennen.
De presentiebenadering draait dus om liefdevolle aandacht voor wat mensen eigenlijk vragen, voor wat echt belangrijk is voor hen. Het gaat om erkenning van hun waardigheid als mens, om een menslievende bejegening die onvoorwaardelijk is. De presentiebenadering is relatiegericht en niet op voorhand gericht op verandering. Door de relatie aan te gaan ontstaat er vanzelf ruimte voor verandering of ontwikkeling.
Eigen kracht
Eigen kracht. Je eigen leven kunnen vormgeven en problemen zelf kunnen oplossen. Inzicht en bewustwording van de eigen valkuilen en het vermijden hiervan. En op basis van beide inzichten realistische verwachtingen hebben van jezelf. Oog hebben voor eigen behoeften en erin leren voorzien. Eigen gevoelens aanvaarden en durven toestaan. Versterking van eigen kracht is niet alleen een doel van de transformatie, maar ook een belangrijk doel van de jeugdhulp. De gedachte hierachter is dat hulp gericht moet zijn op het versterken van het probleemoplossend vermogen van jeugdigen en opvoeders en van hun sociale netwerk. Een beroep doen op eigen kracht is niet 'regel het zelf maar' maar samen met de persoon in kaart brengen wat eigen mogelijkheden zijn en die van het eigen netwerk. Daarna volgt pas het gesprek hoe deze mogelijkheden benut kunnen worden.
Zelfregie
Zelfregie heeft vier elementen. Deze elementen zijn eigenaarschap, eigen kracht, motivatie en contacten.
- Eigenaarschap: een mens is eigenaar over zijn eigen leven en keuzes daarbinnen;
- Eigen kracht: het vermogen om zelf te beslissen, bepaald door kennis, vaardigheden, zelfvertrouwen en handelingsruimte;
- Motivatie: dat wat iemand motiveert, persoonlijke waarden, een goed leven in eigen ogen;
- Contacten: iets betekenen voor anderen en andersom, plezier en zorgen delen.
Oplossingsgericht werken
Het doel van oplossingsgericht werken is jongeren en volwassenen in staat te stellen hun problemen zelfstandig of samen met mensen uit hun omgeving op te lossen. Ik ga op een methodische en gestructureerde manier met iemand in gesprek, waarmee diegene zijn, haar of hen autonomie versterkt.
In één zin uitgedrukt is het een methodische en gestructureerde manier van bevragen zodat iemand in staat wordt gesteld om:
- te bepalen wat het probleem is en een andere kijk daarop te ontwikkelen;
- bewust te worden van interne en externe hulpbronnen;
- doelen concreet en in detail te formuleren;
- hoop en vertrouwen te ontwikkelen;
- zelfbedachte stappen te zetten om de situatie te verbeteren;
- zelf te bepalen wanneer hij, zij of hen zonder professionele hulp verder kan.
Bij oplossingsgericht coachen stel ik mij op als niet-wetende, benieuwde gesprekspartner. De ander vindt zelf de inzichten over hoe de problemen opgelost kunnen worden door de juiste vragen. Met oplossingsgericht coachen wordt het denken van een ander omgebogen in de richting van een oplossing voor zijn, haar of hen probleem. Oplossingsgericht coachen focust op wat goed gaat en stimuleert zo de creativiteit en zelfredzaamheid van mensen. Deze methodiek richt zich op de toekomst en biedt perspectief, vertrouwen.
Last but not least: humor!
Een invalshoek voor een goede dosis humor die Sibe Doosje (eigenaar van Humorlab en verbonden aan de afdeling Klinische Psychologie aan de Universiteit Utrecht) meegeeft is: ‘Humor, zo leerde ik ook in een training stand-up comedy, gaat over je eigen sores. Humor zonder tragedie is eigenlijk niet echt humor, dat is een grap, zo eentje die iedereen ingestudeerd kan hebben.’ De doelstelling moet volgens Doosje wel zijn om leed te verminderen.
Humor (in de psychiatrie maar ook zeker in het leven) is zo belangrijk. Het is zelfs wetenschappelijk bewezen dat het gebruik van humor een positieve invloed kan hebben op het lichaam en het psychisch welbevinden van mensen. Zo kan lachen werken als coping mechanisme en stress reduceren. Het kan het zelfvertrouwen vergroten en psychologische symptomen, gerelateerd aan negatieve ervaringen, verminderen. Ik ben van mening dat het gebruik van humor zeer voordelig kan werken en de vertrouwensrelatie tussen juist kan versterken. En daarnaast kan humor zo heerlijk relativerend werken.
Om met Herman Finkers te spreken:
”Zelfmoord is wel het laatste wat ik zou doen..”
Wat mensen zeggen
“Kaj is iemand met een oprecht hart, een luisterend oor, die vanuit humor en gezelligheid aansluiting vindt met als resultaat: adviseren waar mogelijk en moet, maar bovenal iemand die begrijpt, verheldert en een gevoelige snaar weet te raken.¨
— Ruud Peeters
oud-cliënt Buro Andersom